Meningokoki

Meningokoki (czyli dwoinki zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych) to zjadliwe bakterie, które mogą w ciągu kilku godzin doprowadzić do stanu zagrożenia życia. Najczęściej znajdują się na  błonie śluzowej gardła i w ten sposób wytwarza się na nie naturalna odporność. Rzadko, ale praktycznie nie do przewidzenia u którego dziecka pokonują bariery ochronne organizmu prowadząc do tzw. inwazyjnej choroby meningokokowej. Należy ona najgroźniejszych chorób zakaźnych człowieka. Pierwsze jej objawy są niespecyficzne i mogą przypominać "przeziębienie". Dziecko może być drażliwe, mieć gorączkę, gorszy apetyt, nudności, katar czy kaszel. Choroba rozwija się szybko, zazwyczaj w ciągu doby, prowadząc do zagrażających życiu zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych lub sepsy (posocznicy), które mogą pozostawić nieodwracalne powikłania, takie jak uszkodzenie mózgu, padaczka czy głuchota. 

Najczęściej chorują dzieci w wieku od 3 miesięcy do 1 roku życia, ale też dzieci w wieku do 5 lat oraz nastolatkowie. 

Bakterie przenoszą się najczęściej drogą kropelkową, czyli podczas kichania lub kaszlu, ale także przez kontakt bezpośredni np.pocałunki.

Każdego roku na świecie inwazyjną chorobę meningokokową  stwierdza się  u ok. 1,2 mln ludzi, z których 135 000 umiera. Istnieje 12 grup menigokoków, ale niebezpieczne są jedynie grupy: A, B, C, Y, W-135.  Występowanie poszczególnych grup meningokoków jest uzależnione od obszaru geograficznego. 

W  Polsce występowanie inwazyjnej choroby meningokokowej  jest na niskim poziomie. Rocznie rejestrowanych jest ok. 200-300 zachorowań. Za większość przypadków chorobowych odpowiadają meningokoki grupy B, następnie grupy C. Najwięcej zakażeń odnotowano u dzieci do 1 roku życia. 

Istnieją szczepionki przeciwko meningokokom grup  A, B, C, W 135 oraz Y.  Można je podawać dzieciom od 2 mies. życia. Na cykl szczepienia przypada od 2-4 dawek szczepionki w zależności od wieku dziecka. Najczęściej zgłaszane działania niepożądane to odczyny miejscowe (zaczerwienienie, obrzęk i ból w miejscu wstrzyknięcia) i łagodne reakcje ogólne (rozdrażnienie, senność, gorączka, ból mięśni kończyn, ból głowy, brak łaknienia). Objawy te pojawiają się w ciągu kilku pierwszych dni po szczepieniu i ustępują samoistnie bez konsekwencji dla zdrowia pacjenta. Ryzyko wystąpienia poważnych reakcji jest niewielkie. Szczepionka przeciw meningokokom grupy B powoduje łagodne odczyny  (niepokój, ból w miejscu wkłucia). Podawana niemowlętom łącznie z innymi szczepionkami zwiększa ryzyko wystąpienia gorączki, stąd zalecane jest jej podawanie podczas osobnej wizyty.